یکی از عوامل مهم در فرایند یادگیری و به خاطر سپردن اطلاعات، تثبیت مطالب است. تثبیت مطالب به معنای انتقال اطلاعات از حافظه کوتاهمدت به حافظه بلندمدت است و اهمیت بسیاری در فرایند یادگیری دارد. یکی از روشهای مؤثر برای تثبیت مطالب، مرور مکرر و منظم است. در این مقاله، نقش مرور در یادگیری و تثبیت مطالب را بررسی میکنیم و به نحوه استفاده از مرور برای بهبود فرایند یادگیری میپردازیم. شما عزیزان می توانید مطالب مهم این مقاله را از زبان یکی از مشاورین گروه آموزشی تمشک بشنوید:
نقش مرور در تثبیت مطالب:
- تثبیت حافظه: مرور مکرر مطالب، بهبود تثبیت حافظه را به ارمغان میآورد. با مرور مکرر، اطلاعات به صورت مداوم تکرار میشوند که منجر به تثبیت قویتر آنها در حافظه میشود. این کار باعث میشود که مطالب به طور بلندمدت در حافظه ذخیره شوند و به راحتی به آنها دسترسی پیدا کنیم.
- تقویت ارتباطات عصبی: مرور مکرر مطالب باعث تقویت ارتباطات عصبی مرتبط با آنها میشود. هنگامی که مطالب را مکرراً مرور میکنیم، ارتباطات عصبی میان نورونها در مغز تقویت میشود و اطلاعات بهتری در مغز ذخیره میشود. این تقویت ارتباطات عصبی منجر به بهبود حافظه و فرایند یادگیری میشود.

- تعزیز بازخوانی: مرور مکرر مطالب باعث تعزیز بازخوانی آنها میشود. هنگامی که مطالب را مکرراً مرور میکنیم، بازخوانی آنها راحتتر میشود و اطلاعات به طور سریع و صحیح از حافظه به آگاهی ما بازمیگردد. این عمل باعث میشود که در زمان لازم، بتوانیم به مطالب به راحتی دسترسی پیدا کنیم و از آنها بهره ببریم.
- تثبیت مفاهیم و نکات کلیدی: مرور مکرر مطالب کمک میکند تا مفاهیم و نکات کلیدی در ذهن ما تثبیت شوند. این فرایند باعث میشود که مطالب به صورت کامل و جامع در ذهن ما جا بیفتد و بتوانیم آنها را در زمان لازم به یاد بیاوریم. از جمله فواید مرور مباحث درسی تکرار شدن اطلاعات مهم و کلیدی به صورت پوسته است که این تکرار باعث میشود تا آنها در ذهن ماندگار شوند.
چگونه مرور کنیم؟
در این قسمت تعدادی از روشهای مرور دروس را بررسی میکنیم:
- روش فلش کارت:
در این روش، از کارتهای کوچکی با سوالات و جوابها استفاده میشود. شما میتوانید مطالب مورد نظر خود را در قالب سوال و جواب بر روی کارتها بنویسید و سپس به ترتیب آنها را بررسی کنید. با خواندن سوال، خودتان تلاش کنید تا پاسخ را بیان کنید و سپس بازخوانی جواب را بررسی کنید. این روش باعث تثبیت مطالب و تقویت بازخوانی آنها میشود.

- روش توقف مکرر:
یکی دیگر از تکنیک های مرور درسی که شما مطالب را مطالعه میکنید و سپس برای مدت کوتاهی آن را متوقف میکنید و سعی میکنید اطلاعات را به یاد بیاورید. سپس مجدداً به مطالب باز میگردید و آن را ادامه میدهید. این توقفها میتوانند در بازخوانی و تثبیت مطالب مؤثر باشند.
- روش تدوین خلاصه:
پس از مطالعه مطالب، سعی کنید یک خلاصه از آنها بنویسید. این خلاصه باید شامل نکات کلیدی و اصلی باشد. سپس بهتر است خلاصه را مدتی کنار بگذارید و سپس آن را مرور کنید. این روش باعث تثبیت مفاهیم و نکات مهم مطالب میشود.
بهترین زمان مرور
طبق نمودار فراموشی بهترین زمان مرور مطالب درسی عبارتند از:

- مرور در فاصله زمانی 20 دقیقه پس از یادگیری اولیه: در این زمان، شما مطالب را به خاطر میآورید و تثبیت آنها در حافظهی کوتاهمدت تقویت میشود.
- مرور در فاصله زمانی 1 روز پس از یادگیری: پس از 24 ساعت، اطلاعات در حافظهی بلندمدت تثبیت میشود و با مرور مجدد مطالب، حافظهی بلندمدت تقویت میشود.
- مرور در فاصله زمانی 1 هفته پس از یادگیری: در این زمان، اعمال تکراری و مرور مطالب باعث تقویت حافظه و جلب اطلاعات در حافظهی بلندمدت میشود.
- مرور در فاصله زمانی 1 ماه پس از یادگیری: با انتقال مرور مطالب به ماهها بعد، شما قادر خواهید بود اطلاعات را به خوبی به یاد بیاورید و تثبیت قویتری را در حافظهی بلندمدت تجربه کنید.
مرور مطالب در این فواصل زمانی میتواند به شما کمک کند تا از فراموشی سریع جلوگیری کنید و اطلاعات را به خوبی در حافظهی بلندمدت تثبیت کنید. البته، مهم است که این زمانها را با برنامه و روش مرور مطالب درسی خود با توجه به نیازها و شرایط شخصی خودتان تنظیم کنید.

مرور مکرر مطالب نقش بسیار مهمی در تثبیت و به خاطر سپردن اطلاعات دارد. با مرور مکرر، ارتباطات عصبی تقویت میشوند، بازخوانی بهبود مییابد و مفاهیم و نکات کلیدی در ذهن تثبیت میشوند.
در نهایت، توجه داشته باشید که مرور تنها یکی از روشهای تثبیت مطالب است و بهتر است با ترکیب آن با روشهای دیگر یادگیری مانند تمرین فعال، تدریس به دیگران و استفاده از روشهای تعاملی، فرایند یادگیری خود را بهبود بخشید.